Odmiany winorośli uprawiane na Morawach
Poniżej podane są odmiany winorośli uprawiane i dopuszczalne wg legislatywy do produkcji win na Morawach, a więc tzw. odmiany moszczowe, nazywane też odmianami przerobowymi – w odróżnieniu od odmian stołowych przeznaczonych do konsumacji w postaci owoców. Odmiany podane są w porządku alfabetycznym wg głównej nazwy ampelograficznej w języku czeskim, z podaniem najczęściej używanych odpowiedników i synonimów w językach obcych. Podany jest też rok wpisu do Państwowej Księgi Odmian.
Wg ustawy winiarskiej nr 321/2004 można w RCz produkować wina jakościowe oraz wyższych kategorii jakościowych tylko i wyłącznie z win zarejestrowanych w Państwowej Księdze Odmian (czes. Státní odrůdová kniha) Opisem poszczególnych odmian winorośli zajmuje się ampelografia (ampelos=gr.winorośl).
Odmiany przerobowe do produkcji win białych , dopuszczalne w RCz:
Aurelius (1983)
Stosunkowo młody produkt z morawskiej stacji uszlachetniającej w Pernej. Powstał jako krzyżówka odmian Neuburské x Ryzlink rýnský. Daje dobre plony, odznaczające się często wysoką zawartością naturalnego cukru resztkowego. Wino z wyraźnym aromatem o szerokiej skali i bukietem przypominającym Ryzlink rýnský, w smaku jest pełne, zharmonizowane i ekstraktywne, zbliżone do Neuburgera, zwłaszcza u roczników starszych. Ma większą zawartość kwasów, które jednak są zharmonizowane z pozostałymi składnikami, tworząc wino bardzo przyjemne, pełne, godne uwagi konsumenta.
Auxerrois (syn. Blanc de Laquenexy, 2004)
Nazwa wg hrabstwia Auxerrois leżącego między Burgundią Północną a regionem Chablis. Stara odmiana burgundzka, powstała prawdopodobnie w wyniku krzyżówki odmian Pinot noir x Heunisch, podobnie jak Chardonnay. Tradycyjnymi krajami, gdzie odmiana ta jest uprawiana to Francja, Niemcy, Szwajcaria i Luksemburgia. Na Morawach uprawiana raczej sporadycznie. Daje wina zbliżone do Rulandera białego, w bukiecie nawet wyraźniejsze od niego. Wina są dobrej jakości, neutralne, lekko aromatyczne, kwasowość niższa od rulandera. Ma wyższą zawartość tanin, nadaje się bardzo dobrze do produkcji win musujących.
Děvín (1998)
Nowa słowacka odmiana, wyhodowana w winiarskiej stacji badawczej w Bratysławie jako krzyżówka odmian Tramín červený x Veltlínské červenobílé (Traminer x Rotweisser Veltliner). Bardzo dobre wina daje Děvín głównie na nasłonecznionych, zboczystych lokalizacjach południowych, niezbyt wysychających.Urodzaje są regularne, zawartość cukrów jest wysoka i szybko zwiększa się w końcowym stadium dojrzewania. Wina są ekstrakcyjne, aromatyczne, zharmonizowane, delikatnie korzenne i muszkatołowe. W ostatnich latach uzyskuje w dogodnych lokalizacjach na popularności na Morawach, zwłaszcza jednak na Słowacji.
Erilon (2011)
Erilon to nowa biała aromatyczna odmiana przerobowa typu sauvignonowego. Powstała poprzez krzyżówkę (Frankovka x Cabernet Franc) x Merlan. Odmiana wyhodowana przez kolektyw pod kierownictwem Prof. Ing. Viléma Krausa, CSc, współpracownikami byli M. Michlovský, F. Mádl, V. Peřina, L. Glos. Erilon należy do grupy odmian PIWI, a więc odmian opornych wobec chorób grzybowych. Z tego powodu nadaje się dobrze do produkcji ekologicznej. Winogrono średniej wielkości, długie, o kształcie walcowato-stożkowatym. Jagody większe, krągłe, zielono żółte, dobrze dojrzałe lekko zbrązowiałe. Smak lekko korzenny. Okres dojrzewania przypada na pierwszą połowę października. Plenność 9-14 t/ha, cukier w moszczu 17-20°, kwasy 8,5-12 g/l. Odmiana niezbyt wymagająca na stanowisko. Wino o wyraźnym charakterze owocowym, trawiasto-pokrzywowym, bardzo aromatyczne, ekstrakcyjne, dobrej jakości,. Odmianę utrzymuje Prof. Ing. Vilém Kraus, CSc.
Florianka (2010)
Florianka jest nową białą odmianą przerobową, powstałą w wyniku krzyżówki odmian Müller Thurgau x Veltlínské červené rané. Grono małe aż średnie, jagody gęste, zwarte, o kształcie kulistym, kolor żółto zielonkawy. Odmiana średnio odporna przeciw pleśni szarej, ŕednio odporna aż odporna przeciw oidium (mączniak prawdziwy). Plenność średnio wysoka, zawartość cukru w moszczu wysoka.
Hibernal (2004 )
Młoda odmiana pochodzenia niemieckiego, powstała jako krzyżówka Siebel 7053 x Ryzlink rýnský,klon 239Gm w stacji uszlachetniającej w Geisenheimu. Jak dotąd uprawiana przeważnie w Niemczech, na Morawach dotychczas tylko na powierzchni ok. 10 ha. Do upraw potrzebuje dobre stanowiska, gleby mogą być różne, nawet niezbyt urodzajne, nieosychające. Dojrzewa późno, praktycznie corocznie daje dobre wina z deklaracją. Swym charakterem wina przypominają Ryzlink rýnský i Sauvignon, nadają się do winifikacji typu sur lie. W bukiecie znajdziemy z reguły tony owocowe, smak jest pełny, bardzo ekstrakcyjny, z wyższą kwasowością, jednak zharmonizowane. Typowymi aromatami to czarna porzeczka, ananas, brzoskwinia, grepfrut.
Chardonnay
(syn. Pinot Chardonnay, Chardennet, Chardenai, Chaudenay, Beaunois, Melon d´Arbois, Epinette, 1987)
Odmiana o największym rozpowszechnieniu w świecie, pochodząca z Burgundii. Jest zbliżona do odmiany Rulandské bílé (Pinot blanc), zbiory są niższe, daje jednak wino bardziej jakościowe. Wino z wysoką zawartością ekstraktu, o delikatnym, wytwornym smaku i z delikatnym korzennym bukietem. W ciepłym klimacie daje wina z aromatami owoców tropikalnych – mango, banany, ananas, żółty melon, też aromaty miodowe i karmelowe. Bardzo dobrze nadaje się do archiwacji w butelkach. Ostatnio bardzo modne są Chardonnay barrique. Jest najlepszym surowcem do produkcji wytwornych win musujących. Obecnie należy do odmian najbardziej poszukiwanych i najbardziej opłacalnych w świecie. Wymaga jednak lokalizacje ciepłe oraz gleby gliniaste z zawartością wapnia. W warunkach mniej odpowiednich daje wino z wyższą zawartością kwasów, wino staje się bardziej twarde, dysharmonijne.
Irsai Oliver (syn. Iršaj, 1975 )
Odmiana muszkatowa pochodzenia węgierskiego (powstała w latach 30-tych XX wieku w Kecskemét jako krzyżówka Bratislavské bílé x Čabaňská perla), w niewielkich ilościach uprawiana na Morawach i na Słowacji. Uprawiana na glebach ciepłych, kamienistych, jednak nie osuszających się. Jedna z najwcześniej zbieranych odmian – uprawiana w dużej mierze do produkcji tzw. burczaka. Wino o delikatnym muszkatowym bukiecie, z niższą zawartością ekstraktu i kwasów, korzenne, z delikatną goryczką. Dla niższej zawartości kwasów często używane do produkcji cuveé z Ryzlink vlašský – produkcja win markowych oraz win musujących. Nie nadaje się do archiwacji-prędko starzeje się.
Kerner ( 2001 )
Odmiana wyhodowana w Weinsberg (Niemcy) przez A.Herolda jako krzyżówka Trollinger x Riesling (Ryzlink rýnský) w roku 1929. W Niemczech jest na czwartym miejscu wśród uprawianych odmian, na Morawach ok. 0,14% powierzchni upraw. Swoją popularność uzyskał Kerner dzięki podobnym cechom jak Ryzlink rýnský, jest łatwy w uprawie, niezbyt wymagający i odporny na choroby. Daje regularne plony, ze względu na świeżą kwasowość i wyższą zawartość cukru prawie od 20% od Müller Thurgau, uzyskuje nadal na popularności. Plusem jest również dobra jakość win w rocznikach słabszych. Dojrzewa w pierwszej połowie października, jest więc wcześniejszy od Rieslinga reńskiego. Wina posiadają bardziej koncentrowany bukiet (porzeczka, ciemny miód, korzenność) aniżeli Ryzlink rýnský, są pełne, rześkie, eleganckie. Nie nadaje się jednak tak dobrze do leżakowania jak Ryzlink rýnský.
Lena ( 2001 )
Nowa odmiana morawska pochodząca z Stacji uszlachetniającej Perná jako wynik prac badawczych Ing. Zatloukala i Ing. Michlovskiego – krzyżówka Lipovina x Irsai Oliver. Nie nadaje się do gleb piasczystych z tendencją do wysychania, w regionach z występowaniem wiosennych przymrozków. Zbiory od połowy września, nadaje się też jako odmiana stołowa. Zbiory są średnio wysokie, zawartość cukrów regularnie dobra. Wino jest przyjemnie aromatyczne, lekkie, z zharmonizowaną kwasowością, dość podobne do Irsai Oliver, wzbogacone o tony karmelowe i lekko korzenne. Nie nadaje się do leżakowania.
Malverina ( 2001 )
Kolejna nowa odmiana morawska. Jest to komplikowana krzyżówka odmian Rakiš (Villard blanc x Frührotter Veltliner) x XIV-11-57 (Merlot x Seibel 13666). Wymaga gleby gliniaste, nieosychające oraz dobre stanowiska. Poprzez komplikowane uszlachetnianie uzyskano odmianę oporną na choroby pleśniowe, tym samym uprawa minimalizuje stosowanie chemicznych środków pleśniobójczych – nadaje się więc do upraw tzw. integrowanej produkcji oraz BIO-win. Dojrzewanie w połowie października, plony są bardzo dobre, regularne, wymaga jednak regulację plonów. Wino jest aromatyczne, poprzez dojrzewanie pojawiają się w winie ciekawe tony cynomonowe i tzw. chlebowina. Nadaje się bardzo dobrze do cuveé, którym dodaje pełność. Bukiet jest delikatny, korzenny.
Muškát moravský ( syn. MOPR, 1987 )
Jakościowe wino o delikatnym muszkatowym bukiecie i niższej zawartości kwasów. Powstał jako krzyżówka odmiany Muškát Ottonel x Prachtraube w stacji uszlachetniającej w Polešovicach k. Bzenca – jest więc odmianą typowo morawską. Używa się często do wyrobów win markowych poprzez zcalanie z innymi odmianami oraz do produkcji win musujących. Najlepsze wina daje w regionach północniejszych, gdzie nie traci swej świeżej kwasowości. Odmiana nie jest wymagająca na uprawę, lepsza jakość uzyskuje się na glebach gliniastych, gdzie daje wina pełniejsze. Nie nadaje się do stanowisk suchych. Jest to wczesna odmiana – zbiory przebiegają od połowy września. Kwasowość jest niższa, zbieramy więc w odpowiednim terminie, by wina nie były zbyt płaskie. Z dobrze dojrzałych winogron mozna uzyskać bardzo ciekawe wina predykatowe.
Muškát Ottonel
(syn. Muskat Ottonel, Muscat-Ottonel weis, Ottonel Muskotály, Mottonel, Muskadel Ottonel, Muscat de Cräciunel Tirnave, Moscato Ottonel, Ottonel Frontignan, Muscat, Muscat d´Alexandrie, 1952 )
Odmiana uzyskana we Francji, chodzi prawdopodobnie o krzyżówkę Chrupka x Muscat de Saumur. Uprawiana głównie w Niemczech, Austrii, na Węgrzech, Słowacji, Bałkanach i Włoszech, ale też w Tunezji, Australii i Rep. Afryki Płd. Na Morawach wyparta w znacznym stopniu przez rodzimy Muškát moravský, dziś w uprawie tylko na 0,3% powierzchni winnic. Nadaje się do głębokich urodzajnych gleb z niską zawartościa wapnia, wymaga dobre stanowiska. Zbiór od połowy września, nadaje się też jako odmiana stołowa. Wino jest pełne, zharmonizowane, z dobrą kwasowością, jednak tylko przy odpowiedniej, starannej winifikacji. Bukiet jest muszkatołowy, w smaku wino jest lekkie, aromatyczne. Nie nadaje się do leżakowania.
Müller Thurgau
( syn. Riesling-Sylvaner, Rivaner, Rizlinkszilvani, 1941 )
Odmiana powstała jako krzyżówka Ryzlink rýnský x Sylvánské zelené w Nadrenii i Szwajcarii. Na Morawach należy do najczęściej uprawianych odmian (11,2% powierzchni winnic) a dobre roczniki dają wyśmienite i ulubione wina. Odmiana nie wymagająca wobec stanowisk, gleby potrzebuje głębokie, raczej urodzajne. Zbiory przeprowadza się od połowy września, urodzaje są wysokie i regularne. Wino tej odmiany jest lekkie, świeże o żółtawozielonychh tonach w kolorze, posiada delikatny muszkatołowy bukiet po dojrzałych brzoskwiniach lub wanilii. Wyraźniejsza zawartość kwasów młodych win jest harmonijnie połączona z pozostałymi składnikami wina. Niższa zawartość kwasów powoduje utratę świeżości wina. Przy wysokim obciążeniu krzewów wina stają się wodniste, gorzkawe. Używa się do cuveé – do produkcji win markowych, dodając im wyraźniejszy i przyjemniejszy bukiet (kombinacja z Ryzlink vlašský i Veltlínské zelené).
Neuburské
(syn. Neuburger, Najburk, Neuburger weisser, Novogradski, 1941)
Najprawdopodobniej pochodzi z terenów austriackich (region Wachau), jest to przypadkowa krzyżówka Veltlínské červené x Sylvánské zelené. Oprócz Austrii często oprawiane na Węgrzech, w Transsylwanii, na Morawach od roku 1915, dziś zajmuje tu ok. 2% upraw. Nie jest wymagającą odmianą pod względem gleby, wymaga jednak teren chroniony. Bardzo przyjemne białe wino o harmonijnym smaku, pozostawiające w ustach posmak delikatnej goryczki. U dobrych roczników daje świetne wina o najwyższej jakości (wysokie procento cukru do 24°) dzięki wyraźnemu i przyjemnemu bukietowi i zrównoważonemu, wyszukanemu smakowi. W bukiecie można znaleść orzeszkowe tony. Nawet w gorszych rocznikach znajdujemy bardzo dobre wina z dostatecznym ekstraktem. Uprawiany zwłaszcza w okolicach Bzenca, Mutěnic, Hodonína, Mikulova, Velkých Pavlovic.
Pálava ( 1977 )
Kolejna typowo morawska odmiana, krzyżówka odmian Tramín červený x Müller Thurgau, powstała w r. 1953 w stacji uszlachetniającej w Wielkich Pawlowicach. Wino z tej odmiany w ostatnich latach staje się coraz bardziej cenione i wyszukiwani przez klientelę. Aromatyczne białe wino o pełnym smaku z tonami po wanilii, w smaku przypomina Tramín červený, ma jednak wyższą zawartość kwasów i niższą korzenność aniżeli Tramín. Plony są regularnie wysokie, zawartość cukrów daje możliwość produkowania win z oznaczeniem wyższych stopni. Używany do kombinacji różnych win dla zwiększenia aromatu.
Rinot ( 2008 )
Nowo zarejestrowana odmiana pochodzenia morawskiego, krzyżówka Merzling x (Seyve Villard 12357 × Rulandské šedé), jak dotąd spotykana w winnicach morawskich sporadycznie.
Rulandské bílé
(syn. Pinot blanc, Burgundské bílé, Roučí bílé, Weissburgunder, Clevner, Pinot Bianco, Pineau Blanc, Chasselas Dorato, Feherburgundi, 1941)
Odmiana pochodzenia francuskiego, bardzo popularna na Morawach (dziś ok. 5% powierzchni winnic) i tu uprawiana od najwcześniejszych czasów – prawdopodobnie sprowadzona tu przez zakon cystersów. Odmiana ta ma stosunkowo wysokie wymagania pod względem stanowisk – wymaga dobrze nasłonecznionych terenów, gleby raczej gliniaste, ciepłe. Najlepsze wina daje na glebach z wysoką zawartością wapnia. Dojrzewanie winogron jest późniejsze, z tego też powodu uprawia się na dobrych stanowiskach. Plony są regularne, dobre. W winnicy często uzyskuje się winogrona do produkcji win z deklaracją. Wina rulandské bílé to wina wysoko jakościowe, ekstraktywne, z harmonijną zawartością kwasów, delikatnym bukietem (dojrzała gruszka, brzoskwinia, orzeszki laskowe) i zielonkawym kolorem. W dobrych rocznikach wino najwyższej jakości, wyjątkowe wino po dojrzeniu w butelce. Klasyka wśród win białych.
Rulandské šedé
(syn. Pinot gris, Burgundské šedé, Roučí šedé, Pinot beurot, Tokay d´Alsace, Malvoisie, Grauer Burgunder, Ruländer, Grauklevner, Pinot Grigio, Szürkebárát (Szary mnich), 1941)
Pochodzi z Burgundii, skąd szerzyło się do całej Francji. Powstało prawdopodobnie przez mutację pąkową odmiany Pinot Noir. Dziś uprawiane we Francji, Niemczech, Austrii, na Węgrzech, Słowacji. Na Morawach na powierzchni ok 3,7% winnic. Wymaga dobre stanowiska, pełne wina daje na glebach gliniastych, ale i żwirzasto-piasczystych. Zbierany jest od połowy października. Daje wysoko jakościowe aromatyczne i ekstrakcyjne wino złocistego koloru, mocne, z delikatnym bukietem i przyjemnym, wysublimowanym smakiem. Stosowne do długotrwałej archiwacji. Wino z późnych zbiorów, z wyższą zawartością resztkowego cukru, jest bardzo cenione, z interesującymi smakowymi odcieniami (pomarańcza, miód, słodkie jabłka, tony botrytowe, gruszka, mango, kwiaty), niektóre przypominającymi wina typu tokajskiego. Odmiana staje się bardzo modna i poszukiwana, co prowadzi w ostatnich latach winiarzy do zwiększenia upraw tej odmiany.
Ryzlink rýnský
(syn. Rheinriesling, Lipka, Řezlík, Roháč, Moselriesling, Hochheimer, Johannisberg, Kastellberger, Petit Rhin, Petit Riesling, Reno, Rheingauer, Rieling du Rhin, Riesling Renano, Rössling, Weisser Riesling, Rizlink rajinski, 1941)
Wino pochodzące najprawdopodobniej z regionów winiarskich w dorzeczu Renu, gdzie uprawia się na prawie 20% powierzchni. Pierwsze wzmianki o jego uprawianiu w Niemczech są z XV w., na tereny czesko-morawskie dociera w XVII w. dzięki Benedyktynom. Nazywane jest królem wszystkich win a można powiedzieć, że prawem. Do uprawy (7% powierzchni upraw na Morawach) wymaga najlepsze pozycje klimatyczne, z dostatkiem wilgoci w powietrzu, jest zarazem odmianą najbardziej odporną wobec mrozu, lubi nawet bardzo strome zbocza. Plony są regularne, dobre. Dojrzewa stosunkowo późno, na jakość bardzo dobrze wpływają różnice temperatur między nocą i dniem. Wino jest pełne uroku jak w smaku tak w bukiecie, który u dobrych roczników przypomina kwiat lipy, kwasy są zharmonizowane z pozostałymi składnikami. Wyśmienite są wina z późnych zbiorów i pozostawione przez dłuższy czas w butelce. Dobre roczniki winiarze chętnie przeznaczają do archiwacji. Używa się także do kombinacji z innymi odmianami win oraz do produkcji win musujących. Ulubiona odmiana bardzo często uprawiana przez winiarzy morawskich, zwłaszcza w regionie Podlużi, w okolicach Bzenca (znane wino Bzenecká lipka), w regionie strażnickim i znojemskim.
Ryzlink vlašský
(syn. Welschriesling, Riesling Italico, Laski Rizlink, Graševina, Olasz Rizlink, 1941)
Odmiana o nieznanym pochodzeniu. Dziś uprawiane w szerokim zakresie we Włoszech, Austrii, na Słowacji, Węgrzech, w Czechach i na Morawach (tu bardzo dobre zwłaszcza w regionie Mikulowa na glebach wapiennych oraz na południowych stokach w rejonie Velkých Pavlovic) – w RCz uprawiany na powierzchni 8,5% winnic. Wymaga najlepsze pozycje ze względu na bardzo późne terminy dojrzewania – przełom października i listopada. Wino o kolorze zielonkawym z złotawymi odcieniami, przyjemne w smaku i bukiecie. Wina posiadają wyższą kwasowość, piękną pikantność. W bukiecie i w smaku doszukamy się aromatów czerwonej porzeczki i dojrzałego agrestu, są też tony polnych kwiatów, ziół, rodzynek, cytryny, miodu. Jest podstawą do produkcji win markowych poprzez zcalanie z innymi odmianami oraz do produkcji win musujących. Produkowane z późnych zbiorów daje bardzo dobre i cenione wino – zawartość cukru dramatycznie wzrasta na końcu października i na początku listopada. To wykorzystuje się do produkcji pierwszorzędnych win z oznaczenie późny zbiór i wybór z winogron. Jedno z najczęściej uprawianych win na Morawach a jego popularność dalej wzrasta.
Sauvignon
(syn. Fíkový hrozen, Feigentraube, Muscat Sylvaner, Sauvignon Blanc, Fumé Blanc, Petit Sauvignon, Sauvignon jaune, Sauvignon fumé, Surin, Savagnin Muscué, Muscat-Silvaner, Fié dans le Neuvillois, Punechon, Gentin a Romorantin, 1952)
Pochodzi prawdopodobnie z regionu Bordeaux. Najbardziej charakterowe pochodzi z doliny Loiry. Wg ostatnich badań genetycznych powstała przez samozapylenie odmiany Chenin blanc pyłem odmiany Tramín červený. Jedna z najbardziej rozpowszechnionych odmian. na Morawach uprawiany na 5% powierzchni winnic. Wymaga gleby kamienisto-piasczyste, wyżej położone na zboczach, nasłonecznione, chociaż Sauvignon należy do odmian uprawianych w regionach północniejszych. Dojrzewa od połowy października. Daje wino bardzo różnorodne rocznikowo, charakter wina zależy w dużym stopniu od gleby i warunków klimatycznych. W warunkach morawskich jest to wino bardzo cenione o kolorze żółtozielonkawym o wyraźnej woni i smaku przypominającym dojrzały agrest, kiwi, brzoskwinie, melon, morele, ananas, czarną porzeczkę, pokrzywę czy też marcepan. Często wspominany charakterystyczny smak pokrzywy jest jednak odznaką słabszych roczników z wyższą zawartością kwasów. Wysoką jakość uzyskuje Sauvignon po przekwaszeniu w dębowych beczkach. Bardzo dobre zwłaszcza z okolic Jaroslavic, Valtic i Znojma.
Savilon (2010)
Savilon to krzyżówka Rakiš (S.V.12 375 x Veltlínské červené rané) x Merlan (Merlot x Seibel 13 666) uzyskana kolektywem VVS Resistat (F. Mádl, M. Michlovský, V. Kraus, V. Peřina a L. Glos). Grono średniej wielkości aż duże, rozgałęzione, rzadkie. Jagody o kolorze złocisto żółtym, mniejsze, lekko owalne, chrupiące, o pełnym smaku. Odmiana oporna wobec mrozu oraz wobec większości chorób. Okres dojrzewania późny, w połowie października. Plenność dobra. Daje wina typu Sauvignon, o smaku pełnym, o rześkiej kwasowości. Wymaga dobre stanowiska.
Sylvánské zelené
(syn. Silvaner, Grüner Sylvaner, Oesterreicher, Frankenriesling, Grünedel, Salvaner, Grüner Zierfahndler, Frankentraube, Gros Rhin, Rundblatt, Cinyfal, Salvon, Sonoma Riesling, Monterey Riesling, Gentil vert, Melon de la Cote d´O, Zöldsilváni, Cilifanti, Zeleni kleštec, Zelena Sedmogradka, 1941)
Odmiana pochodząca najprawdopodobniej z Austrii, gdzie jest też bardzo często uprawiana. Odmiana powstała najprawdopodobniej przez samozapylenie odmiany Tramín červený przez odmianę Rakouské bílé (Austriackie białe). O austriackim pochodzeniu może świadczyć jedna z nazw tej odmiany – Oesterreicher. Jedna z teorii pochodzenia tego wina głosi, że wino sylwańskie (Sylvanus-rzymski bóg lasów i przyrody) było często podawane na stoły rzymskiej szlachty a do Europy środkowej przywędrowało wraz z legionami rzymskimi w 3 w.n.e. W okresie międzywojennym należało na Morawach i w Czechach do najczęściej uprawianych odmian (12% upraw), dziś już jednak rzadko uprawiana (0,6% upraw). Ze względu na swoje walory, znów prawdopodobnie powróci do łask winiarzy. Daje bowiem delikatne wino ekstrakcyjne jasno żołtawego koloru, z zharmonizowaną zawartością kwasów, w smaku przyjemne, bukiet wprawdzie niezbyt wyraźny, jednak przyjemny i łagodny. Poprzez dłuższe uleżenie w butelkach wzmacnia się, powstaje w nim specyficzny, korzenny bukiet, tym staje się bardzo poszukiwanym winem. Zcala się często z Ryzlinkem rýnským i Ryzlinkem vlašským. Daje dobre wina w okolicach Hustopečí, na Znojemsku i Mikulovsku.
Tramín červený
(syn. Traminer, Gewürtztraminer, Rotclevner, Rousselet, Edeltraube, Traminer Musqué, Savagnin Rosé, Roter Traminer, Tramini, Prinč, Traminer rozovyj, Christkindeltraube, Roter Nürnburger, Gris rouge, Piros Tramini, Mala dinka, 1941)
Jest genetycznie najstarszą odmianą uprawianą w Europie. Pochodzi prawdopodobnie z miasteczka Termeno w Tyrolu Południowym (Włochy). Prawdopodobnie uprawiany już w starożytnym Rzymie jako Vitis aminea, opisany przez Pliniusza. W Europie zachodniej najwięcej uprawiany w Francji (Alzacja), dużo w Niemczech, Austrii, Włoszech, na Węgrzech, w Rumunii, na Słowacji. Na Morawach uprawiany na powierzchni 3% winnic. Jest to odmiana bardzo jakościowa, potrzebująca jednak cieplejsze stanowiska, bez wyraźniejszej zawartości wapnia. Zbiory od połowy października. Intensywnie aromatyczne wino z wyraźnym korzennym smakiem i bukietem, dlatego jest to świetne wino jako aperitiff. Używane jest też do zcalania z innymi winami białymi – produkcja win markowych. Wino z dobrych roczników jest przyjemne, z niższą zawartościa kwasów. Nadaje się dobrze do leżakowania. Jest chlubą winiarzy w Mutěnicach, Velkých Pavlovicach, Mikulově, Polešovicach i w Znojmě.
Veltlínské červené rané
(syn. Fröhroter Veltliner, Večerka, Babotraube, Babovina, Malvoisie Rosé, Malvoisie Rouge d´Italie, Roter Malvasier, Malvazinka, Malvazie, Malvazija krasnaja, Valteliner rouge précoce, Korais piros veltelini, Piros malvazia, 1952)
Wino pochodzące najprawdopodobniej z Włoch, powstałe jako naturalna krzyżówka odmian Sylvánské zelené x Veltlínské červené , jest więc bratem Neuburgera. We Włoszech i w Austrii należy do bardzo rozpowszechnionych odmian nazywanych jako Malvasia. Wina z tych odmian dowożono już w średniowieczu w znacznej mierze do ziem czeskich. Posiadały znaczną zawartość tzw. cukru resztkowego – stąd powiedzenie „słodki jak malvaz“. Uprawa tej odmiany przeszła na Morawy z Austrii, gdzie uprawiana była na szeroką skalę. Dziś uprawiana jest na Morawach w stopniu znacznie mniejszym (dziś ok. 2% powierzchni winnic), wypierana jest przez bardziej progresywne odmiany. Daje zharmonizowane wino ekstraktywne z niższą zawartością kwasów, raczej o neutralnym smaku i bukiecie. Szybko dojrzewa, spożywa się najczęściej jako wino młode. Używa się do zcalania z innymi odmianami win.
Veltlínské zelené
(syn. Grüner Veltliner, Veltliner, Veltlini, Weiser Veltliner, Veltliner vert, Grünmuskateller, Weissgipfler, Grüner Muscateler, Ranfol bianco, Zöldveltelini, Zleni Veltinač, Veltlinac zeleni, Bělošpičák, Tarant bílý, 1941)
Odmiana pochodząca prawdopodobnie z Dolnej Austrii, wg niektórych źródeł z doliny Val Valtelina w płn. Włoszech. Jednym z rodziców jest prawdopodobnie Traminer. Najwięcej uprawiane w Austrii (prawie 30% upraw), skąd przenika na Morawy płd. oraz winiarskiego regionu małokarpackiego na Słowacji, gdzie daje pierwszorzędne wina. W RCz dziś najwięcej uprawiana odmiana, 11% z powierzchni winnic. Powierzchnia upraw stopniowo się zmniejsza. Ze względu na późne dojrzewanie, wymaga najlepsze stanowiska, z glebami głębokimi, gliniastymi, lessowymi, dostatecznie trzymiącymi wodę. Daje wino średnio ekstraktywne o wyższej, jednak zharmonizowanej zawartości kwasów, słabo korzenne, w smaku przyjemne o bukiecie miodu albo kwiatu lipy, co jest typowe dla tej odmiany, są też aromaty pieprzowe, gorzkich migdałów. Z winogron odpowiednio dojrzałych uzyskuje się wino o bukiecie orzeszków lub migdałów. Veltlinery z gleb kamienistych odznaczają się ciekawym bukietem dymu tytoniowego. Pije się zwłaszcza jako wino młode, posiada jednak w dobrych rocznikach wysoki potencjał do leżakowania.
Veritas ( 2001 )
Odmiana młoda, powstała na Morawach w Vrbovci na Morawach jako krzyżówka Ryzlink červený x Bouvierův hrozen. Odmiana perspektywna dla Moraw. Nie jest wymagająca na glebę. Zbiory w połowie września. Daje wino zharmonizowane, przyjemne w smaku, o delikatnym aromacie owocowym, kwiatowym, w lepszych rocznikach znajdziemy tony miodu. Tymczasem uprawiana tylko sporadycznie, jest jednak perspektywna zwłaszcza dla lokalizacji północniejszych, albowiem i tam daje wina osiągają wysoki cukier i dobrą jakość.
Vrboska ( 2004 )
Nowa odmiana morawska uzyskana w Winiarskiej Stacji Uszlachetniającej w Vrbovcu. Jest to krzyżówka Tramín červený x Čabaňská perla. Nie jest wymagająca na glebę, znosi dobrze suche, kamieniste gleby. Jest to odmiana bardzo wczesna, dojrzewa już na końcu sierpnia. Plony są niższe, przejrzałe winogrona tracą kwasowość, dlatego uprawiana jest głównie do produkcji burczaka. Bukiet jest lekko muszkatowy, korzenny, w smaku niezbyt wyraźny.
Odmiany przerobowe do produkcji win czerwonych , dopuszczalne w RCz:
Acolon (2011)
Odmiana pochodząca z niemieckiego Weinsbergu, jest krzyżówką odmian Frankovka x Dornfelder. Dziś najwięcej uprawiana właśnie w Niemczech na 470 ha (2007) a powierzchnia winnic z tą odmianą wzrasta.
Średnio wczesna odmiana z pełnym dojrzewaniem w drugiej połowie września. Rośnie dobrze na glebach gliniastych, gliniasto-piaszczystych z odpowiednią wodochłonnością, rośnie też na glebach bardziej suchych. Odmiana odporna na mrozy zimowe, odporność na choroby grzybne średnia. Plenność średnia, zawartość cukru w moszczu średnia do wysokiej.
Wino bardzo dobrej jakości, o kolorze ciemno czerwonym, posiada ciekawe aromaty owocowe o wyraźnych, ale przyjemnych taninach. Jak na razie mało rozpowszechniona na Morawach.
Agni ( 2001 )
Odmiana morawska, powstała w ośrodku uszlachetniającym w Wielkich Pawlowicach w r. 1973 jako krzyżówka André x Irsay Oliver. Niezbyt wymagająca odmiana pod względem warunków glebowych. Chodzi o młodą, perspektywną odmianę, dającą wino delikatne w smaku, o aromacie muszkatowym, dość niezwykłym dla win czerwonych, do tego dochodzą egzotyczne tony. Ciekawy jest potężny, ciemny kolor wina. Tymczasowo tylko w uprawach eksperymentalnych, jednak powoli przedostaje się między winiarzy.
Alibernet ( syn. Oděsskij čornyj, 1975 )
Odmiana uzyskana jako krzyżówka francuzkich odmian Cabernet Sauvignon x Alicante Bouschet w ukraińskim ośrodku winiarskim w Odessie w r. 1950. Na Morawach rozpowszechniona dotąd w małym stopniu, jednak perspektywna dla tego regionu. Poza tym uprawiana na Słowacji, Mołdawii, Ukrainie. Nadaje się do gleb urodzajnych, dobrze zlokalizowanych, chodzi bowiem o odmianę późno dojrzewającą – zbiory od połowy października. Wino z dobrych roczników i przy odpowiedniej redukcji plonu ma typowy smak kabernetowy z typowymi taninami i bardzo intensywnym kolorze (odmiana należa do grupy win typu teinturiére – czes. „barvířka“). Dlatego używa się tego wina do zcalania z innymi winami typu kabernetowego w celu podkreślenia koloru. Wino z słabszych roczników jest niezharmonizowane, z wyższą kwasowością, słabszej jakości.
André (1980 )
Typowa odmiana morawska, ostatnio bardzo popularna ze względu na dobrą wytrzymałość wobec mrozu. Krzyżówka odmian Frankovka x Svatovavřinecké, uzyskana w Stacji uszlachetniającej w Wielkich Pavlovicach, nazwana na cześć hodowcy owoców i win Christiana K. André, pochodzącego z morawskiego Brna. Powstała jako odpowiedź morawskich winiarzy na wyhodowaną przez winiarzy austriackich odmianę Zweigeltrebe (krzyżówka Svatovavřinecké x Frankovka). Odznacza się słabszym wzrostem, w stosunku do odmian rodzicielskich wymaga większej opieki i nawożenia. Ma wysokie wymagania na glebę i stanowiska, dojrzewa bowiem stosunkowo późno, na końcu października. Plony są wysokie, zawartość cukru dobra przy redukcji plonów i jaknajpóźniejszych zbiorach. Wino jest poniekąd twarde ze względu na zawartość kwasów i taninów. Po dłuższym okresie dojrzewania wina w butelkach lub beczkach uzyskuje się jednak wino o smaku delikatnym i przyjemnym, owocowym, z lekkimi taninami, dla niektórych znawców nawet o walorach lepszych od Zweigeltrebe.
Ariana ( 2001)
Kolejna młoda odmiana typowo morawska. Powstała w Stacji uszlachetniającej Perná na zboczach Wzgórz Palawskich jako krzyżówka (Ryzlink rýnský x Svatovavřinecké) x Zweigeltrebe. Tymczasowo pojawia się na Morawach tylko na małych powierzchniach dla sprawdzenia stosowności do szerszej uprawy. Odmiana niewymagająca na glebę i stanowiska. Zbiory od połowy października, plony wysokie, zawartość cukrów dobra. Wino jest delikatne, zharmonizowane, pełne, z lekkimi taninami. Bukiet i smak po owocach pestkowych.
Cabernet Dorsa (2011)
Odmiana pochodząca z niemieckiego Weinsbergu, gdzie uzyskano ją poprzez krzyżówkę odmian Dornfelder x Cabernet Sauvignon w roku 1971. Obecnie uprawiana głównie w Niemczech na 220 ha (2007). Odmiana w pełni dojrzewająca w połowie października. Wymaga ochronę przed chorobami grzybnymi – odmiana średnio odporna. Odporna na mrozy. Plenność średnio wysoka z wysoką zawartością cukru w moszczu. Daje wina bardzo dobrej jakości o kolorze ciemno czerwonym, o aromatach owocowych i korzennych. Wino delikatnie aromatycznego typu. Na Morawach jak na razie jeszcze uprawy bardziej typu eksperymentalnego.
Cabernet Moravia ( syn. Moravia, 2001 )
Odmiana uzyskana przez pana Lubomíra Glosa na Morawach w Morawskiej Nowej Wsi koło Hodonina, krzyżówka Cabernet Franc x Zweigeltrebe. Chodzi o bardzo perspektywną odmianę, odpowiednią dla warunków winnic morawskich, stosunkowo szybko się rozszerzającą nie tylko na Morawach (ok. 1% powierzchni winnic), ale i w sąsiedniej Austrii (tu jeszcze oficjalnie nieregistrowana, jednak już przez wielu winiarzy uprawiana). Nie wymagająca wobec gleby, wymagająca na stanowisko. Dojrzewa w połowie października, plony są bardzo dobre i regularne, dla uzyskania win wysokiej jakości potrzebna jest redukcja plonu. Jeżeli dotrzymuje się odpowiednie warunki technologiczne, uzyskuje się pierwszorzędne morawskie czerwone wina lekkiego typu kabernetowego, pełne w smaku, delikatne, z dobrze strukturowanymi taninami i długim dosmakiem. Nadaje się bardzo dobrze do szkolenia w beczkach barrique.
Cabernet Sauvignon
( syn. Petit Cabernet, Petite-Vidure, Grande-Vidure, Petit Bouchet, Sauvignon Rouge, Carbouret, Marchoupet, 1980 )
Stara odmiana pochodząca z Francji-region Bordeaux, gdzie uprawiana jest na szeroką skalę z odmianami Cabernet Franc i Merlot. Odmiana powstała przez samowolne zapylenie Cabernet Franc pyłem Sauvignon. Uprawiana dziś praktycznie we wszystkich regionach winiarskich świata. W RCz stanowi 1,3% powierzchni winnic, zwłaszcza w regionach najcieplejszych-Velkopavlovicko, Mikulovsko, Podluží. Bardzo wymagająca odmiana na stanowiska, dojrzewa bowiem bardzo późno. Odpowiadają jej najlepiej gleby żwirzaste, gliniasto-piasczyste. Daje wysoko jakościowe wino z wyższą zawartością tanin, kwasów, o intensywnym kolorze. Warunkiem dobrego wina są w pełni dojrzałe winogrona, inaczej wino może zawierać aromaty zielonej papryki, wina są twardsze. Typowy CS posiada bukiet i aromat czarnej porzeczki, wg warunków glebowych jeszcze tony czarnej czereśni, ostrężyn, tytoniu, powideł. Zawiera dużo tanin, antocyjanów i kwasów, wymaga więc cierpliwości i dłuższego szkolenia w beczkach. Nadaje się dobrze do archiwacji, dając w wyniku wino najwyższej jakości.
Cerason ( 2009 )
Nowa odmiana morawska uzyskana przez Inż. M.Michlovskiego i Prof. V.Krausa z kolektywem poprzez krzyżówkę Fratava (Frankovka × Svatovavřinecké) × Merlan (Merlot × Seibel 13666) wprawdzie już przed 30 laty, dopiero w roku 2009 wpisana do Państwowej księgi odmian. Cechuje ją dobra oporność wobec chorób grzybnych. Plenność wyższa, cukier w moszczu średnio 18-22°NM, kwasy 8-10 g/l, dojrzewa w połowie października. Daje dobre pełne wina przypominające charakterem Cabernet Sauvignon.
Domina ( 2004 )
Niemiecka odmiana powstała w winiarskiej stacji uszlachetniającej w Geilweilerhof w r. 1927 jako krzyżówka Modrý Portugal x Rulandské modré. Dziś małe uprawy w Niemczech, Francji, w RCz na bardzo małych powierzchniach winnic, nadaje się jednak bardzo dobrze dla regionu czeskiego i morawskiego. Średnio wymagająca na gleby i stanowiska. W związku z wysoką zawartością kwasów, należy zbierać jaknajpóźniej. Plony są wysokie i regularne, zawartość cukru wyższa. Wino jest ciemnoczerwone, bardzo intensywnego koloru, wysokiej jakości, przyjemne w smaku, raczej neutralne, lekko tylko aromatyczne, ekstrakcyjne, zharmonizowane, typem odpowiada Modremu Portugalu. W bukiecie i w smaku typowe są aromaty jeżynowe. Młodsze wina zawierają więcej kwasowości, poleca się więc dłuższe trzymanie w beczce.
Dornfelder ( 2004 )
Odmiana stosunkowo młoda, pochodząca z Niemiec. Jest to krzyżówka dwu nowych odmian Helfersteiner (SpätburgerxTrollinger) x Heroldrebe (Portugieser x Lemberger) z roku 1955. Popularna w Niemczech (7,5% powierzchni winnic) i w płn. regionach Francji. Na Morawach zwłaszcza w subregionie wielkopavlovickim. Odmiana wymaga urodzajne, głębokie gleby, wrażliwa jest na wysychanie gleb. Poleca się jaknajpóźniejsze zbiory, od połowy października. Plony są bardzo bogate, dla uzyskania win najwyższej jakości potrzebna jest silna redukcja plonu. Wtedy wina są świetnej jakości, zharmonizowane, z świeżymi owocowymi akcentami. W bukiecie i w smaku rozpoznać można aromaty orzeszkowe. Bez redukowania można uzyskiwać wielkie ilości win stołowych. Dornfelder uważany jest za jedno z najzdrowszych win ze względu na wysoką zawartość resveratrolu–substancji zapobiegającej nadciśnieniu krwi.
Frankovka
( syn., Blaufränkisch, Lemberger, Blauer Limberger, Limberger, Gamé, Noir de Franconie, Kékfrankos, Nagyburgundi, Crna Moravka, Crna Frankovka, Schwarze Frankische, Franconia nera, 1941 )
Jedna z najbardziej popularnych odmian na Morawach, o nieznanym pochodzeniu. Prawdopodobnie jednak ojczyzną tej odmiany jest Burgenland w Austrii. Stąd też przeniosła się na Węgry, Słowację, Mołdawię i Bałkany. Częsta też w Niemczech, ostatnio w wielkim stopniu uprawiana w USA jako Lemberger. Na Morawach do roku 1900 najczęściej uprawiana odmiana, w dalszych latach zaczęto w większym stopniu uprawiać Modrý Portugal, jeszcze później Svatovavřinecké, ciągle jednak bardzo popularna i ceniona. Dziś w RCz 7% powierzchni winnic. Odmiana późno dojrzewająca, wymaga dlatego dobrze chronione tereny i lekkie, żwirowe i kamieniste gleby. Wino odznacza się intensywnym ciemno rubinowym kolorem, o niższej zawartości taninów a poniekąd podwyższonej zawartości kwasów, tworząc zrównoważoną całość. Młode wino posiada specyficzny odmianowy bukiet, który w etapie dojrzewania w beczkach lub butelkach przechodzi do bukietu o owocowych tonach. W młodych winach doszukamy się owocowo-trawiastych aromatów, podczas dojrzewania (coraz częściej w beczkach barrique) przechodzą aromaty w typowo jeżynowe, nawet cynamonowe, korzenne. Najczęściej uprawiana w okolicach Bzenca, Strážnice, Velkých Pavlovic, Hustopečí, Mutěnic, Kobylí i Čejkovic.
Fratava ( 2009 )
Fratava-nowa odmiana morawska wyhodowana w r.1973 przez pana Inż. Lubomira Glosa w Morawskiej Nowej Wsi poprzez krzyżówkę Frankovka x Svatovavřinecké, jednak odmiennych klonów aniżeli odmiana André, która powstała poprzez tą samą krzyżówkę odmian. Długo była prawie nie znaną odmianą, dziś, kiedy okazuje się jej stosowność do warunków morawskich, przechoszła w roku 2009 poprzez państwowe testy odmianowe, by wpisać ją do Państwowej Księgi Odmian RCz. Daje wina o głębokim kolorze, prawie atramentowym – odmiana typu „teinturiére“, posiadająca barwnik także w soku jagód. Bukiet i smak wina jest bogato owocowy z akcentami jeżyn, czarnej czereśni, morwy, jest też akcent lukrecji i wanilii. Dobre efekty daje dojrzewania wina w beczce typu barrique.
Kofranka (2011)
Kofranka (MI 5-76) to nowa morawska odmiana przerobowa powstała w wyniku krzyżówki (Merlot x Seibel 13666) x Fratava. Odmiana dojrzewająca późno, w drugiej dekadzie października. Grono średniej wielkości, jagody mniejsze, kuliste, o kolorze ciemno granatowe aż granatowo czarne. Przy odpowiedniej ochronie odporna na oidium (mączniaka prawdziwego) i pleśń szarą. Plenność średnio wysoka aż wysoka, cukier w moszczu wysoki. Miaższ nie zawiera barwnika antocyjanowego. Daje wina wysokiej jakości, ciemno czerwone, o charakterze owocowym, pełne, delikatne, aromatyczne
Laurot ( 2004 )
Nowa morawska odmiana, komplikowana krzyżówka (Merlot x Siebel 13666) x (Frankovka x Svatovavřinecké). W uprawie dotąd tylko w bardzo małej mierze, może być jednak bardzo perspektywna dla regionu morawskiego. Potrzebuje dobre stanowiska, niewysychające gleby gliniaste. Dojrzewa w połowie października. Plony są wysokie, regularne, dla dobrych win potrzebna jest selekcja plonu. Wino swym charakterem przypomina wina Zweigeltrebe, kolor intensywny, ciemnoczerwony, bukiet świeży, owocowy, w smaku wino jest pełne, harmonijne, atrakcyjne, z aromatami dojrzałej wiśni, czarnej porzeczki, owoców czarnego bzu. Nadaje się dobrze do leżakowania.
Merlot
( syn. Merlau, Vitraille, Crabutet, Bigney, Sémillon Rouge, Médoc Noir, Merlot Noir, Plan Medré, Plant Médoc, Vini Ticinesi, Saint-Macaire, 2001 )
Stara, typowo francuska odmiana, genetycznie zbliżona do Cabernet Franc. Bardzo popularna we Francji (region Bordeaux, St.Émilion, Pomerol, Languedoc), często używa się do cuveé z Cabernet Sauvignon – swoją delikatnością zmiękczają bardziej agresywne taniny Cabernet Sauvignon i przyczyniają się do jego szybszego dojrzewania. Duże uprawy są we Włoszech, Hiszpanii, Szwajcarii, na Bałkanach, na Węgrzech, Australii, Ameryce Płd., Kalifornii. Odmiana zdobywa popularność wśród winiarzy morawskich, którzy przy sprzyjających warunkach (najcieplejsze stanowiska, lekkie ciepłe gleby z wilgotniejszym podłożem) uzyskują ciekawe efekty. Dojrzewanie winogron od połowy października, w końcowej fazie dojrzewania szybko narasta zawartość cukrów. Na jakość wina pozytywnie wpływa wyraźna selekcja plonu. Wino jest delikatne, gładkie, pełne o wyraźnym rubinowym kolorze, o wyższej zawartości taninów, taniny te są jednak przyjemne, nie drażniące. Kwasowość jest niższa. Z aromatów typowe są przejrzałe czarne porzeczki, czarna czereśnia, śliwki, powidła, figi, róża. po dłuższym leżeniu w butelce pojawiają się aromaty tytoniu, trufli, kawy, czekolady. Młode wino nie jest w pełni typowe, najwyższą jakość uzyskuje się po dwu-trzy letnim dojrzewaniu w beczkach.
Modrý Portugal
( syn. Blauer Portugieser, Portugieser Blau, Oporto, Portugais Bleu, Früher Vőslauer, Badener, Oportorebe, Portugais bleu, Portugaljka, Kraljevina, Portogíz, Portugaljskij sinij, Prokupac, 1941 )
Pochodzenie odmiany jest niejasne. Pochodzi prawdopodobnie z Austrii, niektóre źródła jednak podają, że sadzonki sprowadził na swój zamek w w Bad Vőslau k. Wiednia hrabia de Fries z okolic Oporto w Portugalii. W samej Portugalii z odmianą tą się jednak nie spotykamy. Chodzi więc o raczej typową odmianę środkowoeuropejską. Popularna na Morawach i w Czechach (3,9% powierzchni winnic), także na Słowacji, w Niemczech, Węgrzech, Rumunii, Mołdawii, Ukrainie,mało w Francji. Jest odmianą niewymagającą, daje dobre plony. Przy dużych plonach daje wino jaśniejszych odcieni o niższym ekstraktem. Przy małych plonach wino jest ciemnogranatowe, wysoko ekstrakcyjne, o smaku i bukiecie delikatnym. W celu uzyskania wysoko jakościowego wina wymaga redukcji w czasie dojrzewania. Zawartość kwasów i taninów jest niższa, pomimo to wino jest poniekąd cierpkawe, smak jest jednak zrównoważony, dobrze się pije. Należy do wczesnych odmian czerwonych, zbiory od połowy września. Z tego powodu nadaje się do produkcji bardzo młodych win typu Beaujolaise Nuovo, na Morawach nazywanych winem świętomarcińskim – pojawia się w dniu 11 listopada, w dniu św. Marcina. Nie nadaje się zbytnio do archiwacji. Używa się do zcalania zwłaszcza z odmianą Frankovka – zmniejsza twardość kwasów i tanin, przyśpiesza dojrzewanie. Odmiana bardziej typowa dla regionów północniejszych, gdzie dobrze jej się powodzi. Bardzo dobra także dla winiarskiego regionu Czechy (okolice Mielnika, Žernosek, Karlsztejna)
Nativa (2010)
Nativa to nowa morawska odmiana przerobowa powstała w wyniku krzyżówki (Frankovka x Svatovavřinecké) x (Merlot x Seibel 13666) . Odmiana dojrzewająca późno. Grono średniej wielkości, średnio zwarte aż zwarte. Jagody mniejsze, kuliste. Plenność średnia, zawartość cukru w moszczu średnio wysoka. Daje wina wysokiej jakości o kolrze ciemno czerwonym z niebieskawym odcieniem, o aromatach owocowo-kwiatowych, w smaku owocowe, korzenne, harmonijne, delikatne.
Neronet ( 1991 )
Odmiana uzyskana na Morawach w r. 1965 w stacji uszlachetniającej w Lednici na Morawach. Jest to krzyżówka (Svatovavřinecké x Modrý Portugal) x Alibernet. Dziś uprawiana na Morawach na powierzchni 0,2% winnic, uzyskuje jednak ciągle na popularności. Oprócz Moraw uprawy znajdziemy jeszcze w regionie czeskim oraz na Słowacji. Odmiana niezbyt wymagająca na stanowiska, wymaga jednak gleby głębsze, żyźniejsze. Urodzaj jest regularny, dobry. Dojrzewa w pierwszej połowie października, dając wino o bardzo intensywnym, ciemnorubinowym kolorze (wino typu teinturiére – barwniki zawiera nie tylko powłoka jagód, ale i sok). Bukiet wina jest delikatny, neutralny, smak jest pełny, o wyraźnie strukturowanych taninach. Nadaje się dobrze to dojrzewania w beczkach typu barrique. Używa się często do zcalania z innymi winami czerwonymi w celu zintensywnienia koloru wina, nie naruszając równocześnie odmianowy charakter win.
Rubinet ( syn. Tintet-pierwotne oznaczenie, 2004 )
Nowa odmiana morawska, krzyżówka (Revolta x Alibernet) x André. Wobec stanowisk jest bardzo skromna, prosperuje nawet na suchych, kamienistych glebach, stanowiska potrzebuje jednak dobre. Uprawiany jest jak dotąd na Morawach bardzo sporadycznie, choć na pewno w najbliższej przyszłości możemy oczekiwać wzrost zainteresowania tą odmianą. Daje bowiem wina o niezmiernie ciekawym, intensywnym kolorze, prawie czarnoczerwonym, (wino typu teinturiére – barwniki zawiera nie tylko powłoka jagód, ale i sok). W bukiecie wino jest intensywne, korzenne, kabernetowego typu, bardzo interesujące. W smaku jest pełne, o wysokiej lepkości, wyraźnie kabernetowe, z przyjemną zawartością tanin, zbliżone do win południowego typu. Czuć w nim aromaty południa-korzenność, dojrzałe czarne porzeczki. Dogodne do długiego leżakowania oraz do szkolenia w beczkach barrique.
Rulandské modré
(syn. Pinot noir, Burgundské modré, Roučí modré, Pineau, Franc Pineau, Savagnin Noir, Morillon, Auvernat, Spätburgunder, Blauburgunder, Pinot Nero, Pinot Tino, Burgundac Crni, Nagyburgundi, Kisburgundi Kék, 1941 )
Jedno z najbardziej cenionych win pochodzące z Francji, dziś odmiana uprawiana prawie w całym świecie winiarskim. Prawdopodobnie na ziemie czeskie sprowadzone przez króla Karola IV z Burgundii w wieku XIV a z jego uprawianie rozpoczęli mieszczanie miasta Mělník na stokach nad Łabą. Odmiana dosyć trudna w uprawie, ma bowiem tendecje do mutacji i praktycznie nigdzie na świecie nie osiąga jakości oryginalnych win burgundzkich. Analiza genowa wzkazuje na rodziców Pinot Meunier x Traminer. Wymaga bardzo dobre stanowiska. Wg typu podłoża wina z tej odmiany mogą być różne – na gliniastych glebach daje pełne i ciemne wina, na podłożu żwirzasty powstają wina jaśniejszych odcieni, za to o ciekawych delikatnych bukietach. Wino jest przyjemne w smaku i bukiecie – smak przyjemnie cierpkawy, bukiet słabo korzenny, jako młode wino z bukietem po jeżynach, kolor rubinowy. Wymaga dwu-trzy letniego dojrzewania w butelkach – uzyskuje smak i bukiet śliwkowy lub migdałowy. Kiedyś odmiana ta stanowiła ok. 50% uprawy odmian czerwonych, dziś ze względu na mniejsze plony ustępuje odmianom bardziej progresywnym. Od czasów Karola IV chyba najlepsze hodowane jest w rejonie czeskim – Mělník, Roudnice nad Labem, w regionie morawskim najlepsze jest w subregionie slovackim (Bzenec, okolica Uherské Hradiště) oraz subregionie wielkopavlovickim (Mutěnice, Velké Pavlovice, Velké Bílovice). Powierzchnia winnic w RCz tą odmianą stanowi 4%.
Sevar (2008)
Średnio wczesna odmiana przerobowa do produkcji win czerwonych, wyhodowana w ośrodku uszlachetniającym w Polešovicach. Krzyżówka odmian Seyve Villard x Svatovavřinecké. Grono mniejsze aż średniej wielkości, niezbyt zwarte. Odmiana dostatecznie odporna wobech chorób grzybowych. Dojrzewa w połowie września. Plenność niższa, zawartość cukru w moszczu średnia do wysokiej.
Svatovavřinecké ( syn. Saint Laurent, Pinot Saint Laurent, Sanktlorenztraube, 1941 )
Odmiana o nieznanym pochodzeniu, prawdopodobnie jednak swe korzenie ma w rejonie Médoc z wioski Lauren, lub z regionu Var z wioski St.Laurent. Do nas dotarła prawdopodobnie drogą z Alzacji, gdzie uprawiana jest od czasów niepamiętnych jako Schwarzer, przez Niemcy i Szwajcarię a dziś uprawiane prawie wyłacznie w Austrii, na Morawach, Słowacji i w Czechach. W Francji nie jest oficjalnie zarejestrowana, w Niemczech tylko wyjątkowo na wymiarze ok. 100ha. Nie jest zbyt wymagająca wobec podłoża, może być uprawiana nawet w mniej urodzajnych glebach. Lepszą jakość osiąga na glebach bardziej lekkich, cieplejszych. Dojrzewa w połowie października. W dobrych rocznikach daje wyśmienite wino, pełne, ekstrakcyjne, harmonijne, o kolorze ciemnoczerwonym z odcieniami fioletawymi, delikatnie cierpkawe, z poniekąd wyższą zawartością kwasów, co daje winu świeżość. Zawartość kwasów z czasem maleje (wino odpowiednio leżakowane), smak staje się delikatny, elegancki. Chluba wielu winiarzy zwłaszcza z okolic Mutěnic, w podregionie wielkopavlovickim i znojemskim. Świetne po dojrzewaniu w beczkach typu barrique.
Zweigeltrebe ( syn. Zweigelt Blau, Rotburger, Zweigelt, 1980 )
Krzyżówka Frankovka x Svatovavřinecké. Pochodzi z Austrii (wyhodowana przez Prof. Zweigelta w stacji uszlachetniającej w Klostenneuburgu w r. 1922), gdzie występuje też pod nazwą Rotburger. Dziś w Austrii najpopularniejsza odmiana do produkcji win czerwonych. W cieplejszych regionach może być uprawiana nawet na drugorzędniejszych stanowiskach. Lubi podłoże gliniaste z zawartością wapnia. Plony są regularne, bardzo dobre. Do produkcji win najwyższej jakości niezbędna jest znaczna redukcja plonu i odpowiednie cięcie. Dojrzewa na początku października. Popularna też ze względu na oporność wobec mrozu i chorób pleśniowych. Daje wino harmonijne z wyższą zawartością taninów, co powoduje u młodych win pewną twardość, która z czasem zanika, wino staje się przyjemne, zharmonizowane. Bukiet jest korzenno-owocowy, smak pełny o aromatach ostrężyn, wiśni, wiśniowego kompotu. Nie jest bardzo stosowna do delszego leżakowania. Swoim charakterem przypomina Svatovavřinecké.